W Polsce tarcznik niszczyciel (Quadraspidiotus perniciosus) podlega obowiązkowi zwalczania, a jego występowanie monitorowane jest przez Państwowy Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa (PIORIN).
Gatunek ten występuje zarówno w klimacie umiarkowanym, jak i subtropikalnym. W chłodniejszych regionach, w tym w Polsce występuje tylko jedno pokolenie tego szkodnika. Tarcznik niszczyciel zasiedla około dwustu różnych gatunków roślin żywicielskich m.in. jabłonie, grusze, śliwy, maliny
i jeżyny. W ostatnich latach w okolicach Sandomierza oraz w województwie lubelskim, zwłaszcza na terenie powiatu opolskiego były stwierdzane ogniska tego szkodnika w sadach jabłoniowych. Jednak ze względu na wciąż ocieplający się klimat, należy przypuszczać, że w przyszłości tarcznik niszczyciel będzie stanowić zagrożenie także dla innych rejonów Polski.
Formą zimującą tego szkodnika są przede wszystkim larwy pierwszego stadium oraz dorosłe zapłodnione samice. Kiedy temperatura otoczenia utrzymuje się na poziomie 9-10 °C (luty-marzec) zimowa hibernacja szkodnika ulega przerwaniu, a jego larwy przeobrażają się w drugie stadium rozwojowe. Osobniki tego stadium mają zdolność ruchu, dzięki czemu aktywnie przemieszczają się na miejsce żerowania. Następnie zaczyna zakreślać się dymorfizm płciowy. Dochodzi do kolejnych linień, a kolejne stadia larwalne prowadzą osiadły tryb życia ukryte pod woskowymi tarczkami. Tarczki samic przybierają kształt owalny, a samców podłużny. Stadium szkodliwym są larwy i dojrzałe samice. Samce mają ozwinięte odnóża oraz skrzydła dzięki czemu posiadają zdolność aktywnego przemieszczania się. Aparat gębowy samców po osiągnięciu dojrzałości płciowej zostaje zredukowany przez co nie pobierają one pokarmu i żyją zaledwie kilka dni.
Jakie objawy i szkodliwość możemy zaobserwować na zasiedlonych przez tarcznika niszczyciela drzewach?
- na pędach widoczne tarczki, pod którymi ukrywają się szkodniki,
- na skutek żerowania w tkankach kory gromadzi się sok i powoduje powstawanie nabrzmień,
- spękania kory z wyciekami gumy,
- na owocach charakterystyczne fioletowoczerwone przebarwienia (obwódki),
- obumieranie pędów,
- zahamowanie wzrostu i zawiązywania pąków,
- ograniczenie powierzchni asymilacyjnej roślin,
- defoliacja i deformacja liści,
- większa podatność na niesprzyjające warunki pogodowe np. mrozy oraz na zasiedlenie przez inne szkodniki i porażenie przez choroby.
Lustracje
Lustracja sadów jest bardzo ważnym elementem zwalczania tarcznika niszczyciela. Przeglądamy głównie pnie i gałęzie drzew oraz liście i owoce na obecność tego szkodnika. W okresie bezlistnym najłatwiej zaobserwować na drzewie charakterystyczne tarczki szkodnika. Lustracje sadów najlepiej prowadzić od maja do października. W sezonie wegetacyjnym na pędach i liściach poza samicami obserwuje się również migrujące larwy. W celu wykrycia tarcznika niszczyciela, szczególnie w najbardziej zagrożonych rejonach Polski, warto w maju zawiesić pułapki z feromonem DeltaSTOP. Pułapka stanowi prostą metodę monitorowania tego groźnego szkodnika. Warto wiedzieć, że w przypadku jego masowego występowania i zaniechania zwalczania może doprowadzić do zamierania całych drzew w ciągu 2-3 lat.
